اگر تا به حال ویترین یک جواهر فروشی را تماشا کرده باشید، احتمالاً درخشش چشم‌گیر بعضی سنگ‌ها توجه‌تان را جلب کرده است. بسیاری از این درخشش‌ها حاصل چیزی‌ست که با نام برلیان می‌شناسیم. اما برلیان چیست؟ آیا یک نوع سنگ قیمتی است یا فقط یک روش تراش؟ آیا همان الماس است یا با آن فرق دارد؟ در این مقاله قرار است همه‌چیز را درباره برلیان بررسی کنیم.
معرفی برلیان؛ پشت این واژه چه می‌گذرد؟
برلیان در واقع نوعی برش است که روی سنگ‌هایی مثل الماس انجام می‌شود. این برش به گونه‌ای طراحی شده که نور را از زوایای مختلف به درون سنگ جذب و سپس بازتاب دهد. نتیجه این فرآیند، سنگی است با درخشندگی بسیار بالا که چشم را به‌راحتی خیره می‌کند.
در برش برلیان، سنگ با تعداد زیادی وجه (سطوح هندسی کوچک) تراش داده می‌شود. این وجه‌ها معمولاً ۵۷ یا ۵۸ تا هستند، که در ناحیه‌ی بالایی (تاج)، میانی (کمربند) و پایینی (پاویلیون) سنگ پخش شده‌اند. این وجه‌ها مسیر ورود و خروج نور را طوری تنظیم می‌کنند که سنگ بیشترین درخشش ممکن را داشته باشد. دلیل شهرت این برش، توانایی بالا در نشان دادن براقیت و «آتش» سنگ است؛ اصطلاحی که در گوهرشناسی برای پراکندگی رنگی نور استفاده می‌شود.
اصطلاح «برلیان» ریشه فرانسوی دارد و به معنای «درخشان» است. اگرچه در زبان عامه، برلیان را با خود الماس یکی می‌دانند، اما در واقع این دو یکی نیستند.
نگاهی به تاریخچه برلیان
تاریخ تراش سنگ‌های قیمتی به هزاران سال پیش برمی‌گردد، اما برش برلیان به شکل مدرن آن، نسبتاً جدید است. در سال ۱۹۱۹، مارسل تولکوسکی، مهندس بلژیکی، با استفاده از محاسبات نوری و هندسی، استاندارد برش برلیان را معرفی کرد. او زاویه‌هایی را برای تاج و پایه الماس پیشنهاد داد که باعث بیشترین میزان درخشندگی می‌شدند. این طراحی بعدها به الگوی اصلی تراش بسیاری از الماس‌ها تبدیل شد.
فرق برلیان و الماس چیست؟
یکی از پرسش‌های رایج این است که فرق برلیان و الماس در چیست؟ پاسخ کوتاه این است؛ الماس ماده‌ای معدنی و طبیعی است، در حالی که برلیان یک روش تراش است. یعنی ممکن است الماسی با برش دیگری (مثل زمردی یا مارکیز) وجود داشته باشد، و از طرف دیگر، ممکن است برلیان روی سنگی غیر از الماس هم اجرا شود.
اما در اغلب مواقع، وقتی از برلیان صحبت می‌شود، منظور الماسی است که با تراش برلیان، شکل گرفته باشد. این تشابه باعث شده تا در ذهن بسیاری از مردم، این دو واژه معادل هم تصور شوند.
الماس یک سنگ ریشه‌دار از دل طبیعت است و برلیان بال پرواز آن!
انواع برلیان را بشناسید!
برلیان‌ها را می‌توان از سه منظر بررسی کرد؛ منشأ، رنگ و نوع برش. این دسته‌بندی‌ها به انتخاب بهتر کمک می‌کنند و در درک تفاوت‌ها و ارزش‌گذاری دقیق‌تر این سنگ نیز موثرند. در ادامه با انواع برلیان آشنا می‌شوید:
برلیان بر اساس منشا
- برلیان طبیعی:
این نوع برلیان در حقیقت همان الماسی است که در دل زمین و تحت فشار و دمای بالا تشکیل شده و پس از استخراج، با برش برلیان تراش خورده است. برلیان‌های طبیعی هم از نظر ساختار شیمیایی، هم از نظر شفافیت و دوام، در بالاترین سطح کیفیت قرار دارند و به همین دلیل قیمت بالاتری هم دارند.
- برلیان مصنوعی:
برلیان مصنوعی در محیط آزمایشگاهی تولید می‌شود. این نوع از سنگ‌ها معمولاً از موادی مانند زیرکنیا یا شیشه ساخته می‌شوند و اگرچه ممکن است از نظر ظاهری مشابه نوع طبیعی باشند، اما از نظر دوام، شفافیت، و ارزش، در سطح پایین‌تری قرار می‌گیرند. این نوع برلیان در بازار با نام‌های دیگری مثل «برلیان اتمی» هم شناخته می‌شود.
برلیان بر اساس رنگ
بیشتر مردم برلیان را شفاف می‌شناسند، اما این سنگ می‌تواند در رنگ‌های خیره‌کننده‌ای هم بدرخشد.
- برلیان بی‌رنگ
برلیان‌های شفاف یا بدون رنگ، در بالاترین رده قرار دارند. این نوع از D تا F درجه‌بندی می‌شود و به دلیل نایابی، قیمت بالایی هم دارند.
- برلیان زرد و زرد مایل
این نوع از G تا Z درجه‌بندی می‌شود. هر چه ته‌رنگ زرد بیشتر باشد، ارزش سنگ کمتر خواهد بود؛ البته این موضوع همیشه هم صدق نمی‌کند، چون برخی سنگ‌های زرد خاص، در صورت داشتن شفافیت بالا، قیمت بالایی هم دارند.
- برلیان رنگی خاص
برخی برلیان‌ها به‌طور طبیعی دارای رنگ‌هایی نادر و جذاب‌اند؛ مانند آبی، صورتی، سبز، قرمز یا قهوه‌ای. این رنگ‌ها معمولاً ناشی از وجود عناصر شیمیایی خاص در ساختار سنگ هستند. برای مثال، رنگ آبی به دلیل وجود بور و رنگ سبز به خاطر نیکل ایجاد می‌شود. این سنگ‌ها، به‌خصوص در رنگ‌های قرمز و صورتی، بسیار نادر و گران‌قیمت‌اند.
برلیان بر اساس نوع برش
برش برلیان، عامل تعیین‌کننده‌ای در میزان درخشش و زیبایی سنگ است. حتی اگر مرغوب‌ترین الماس جهان به‌درستی تراش نخورد، نوری که واردش می‌شود به خوبی بازتاب نمی‌یابد و ظاهرش کدر به نظر می‌رسد. در مقابل، برلیانی که با زوایای دقیق تراش خورده باشد، نوری که از آن عبور می‌کند با قدرت و وضوح زیادی بازتاب می‌یابد و همین موضوع باعث محبوبیتش در جواهرات می‌شود. در ادامه، با انواع برش‌های برلیان آشنا می‌شویم:
برش خوب، به سنگ جان می‌دهد و آن را از یک ماده‌ی خام به جواهری زنده و درخشان تبدیل می‌کند.
- برش گرد (Round Brilliant)
کلاسیک‌ترین و پراستفاده‌ترین مدل، با ۵۷ یا ۵۸ وجه دقیق، که بازتاب نور را در حداکثر حالت ممکن انجام می‌دهد. این مدل، درخشان‌ترین نوع برش به شمار می‌رود و معمولاً اولین انتخاب برای حلقه‌های ازدواج و نامزدی است.
- برش پرنسسی (Princess Cut)
شکلی مربعی یا مستطیلی با گوشه‌های تیز که هم ظاهری مدرن دارد و هم درخشندگی نسبتاً بالایی ایجاد می‌کند. این مدل، یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها بعد از تراش گرد است.
- برش بیضی (Oval Cut)
با ظاهری کشیده‌تر از مدل گرد، این برش باعث می‌شود سنگ بزرگ‌تر از حالت واقعی به‌نظر برسد. بازتاب نور در آن نسبتاً خوب است و به دلیل فرم کشیده‌اش، علاوه بر انگشتان کشیده برای انگشت‌های کوتاه نیز می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
- برش مارکیز (Marquise Cut)
شکلی کشیده و نوک‌تیز در دو سر، که با کمترین وزن ممکن، بیشترین سطح را فراهم می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود سنگ جلوه‌ی بزرگ‌تری پیدا کند.
- برش اشکی (Pear Cut)
ترکیبی از مدل بیضی و مارکیز است؛ با یک سر گرد و یک سر نوک‌دار. ظاهری رمانتیک و زنانه دارد و بیشتر برای انگشتر یا گوشواره استفاده می‌شود.
- برش کوسنی (Cushion Cut)
بین مربع و دایره، با گوشه‌های گرد و ملایم. این برش درخشش ملایم‌تری دارد و بیشتر در طراحی‌های کلاسیک یا قدیمی دیده می‌شود.
- برش زمردی (Emerald Cut) و آشر (Asscher Cut)
در این مدل‌ها، وجه‌ها به صورت پله‌ای تراش می‌خورند. برخلاف مدل‌های درخشان، تمرکز این برش‌ها بر شفافیت و وضوح داخلی سنگ است. مدل آشر مربعی‌تر و مدل زمردی مستطیلی‌تر است.
- برش قلبی (Heart Cut)
فرمی عاشقانه و خاص که اجرای دقیق آن نیازمند مهارت بالا در تراشکاری است. برای کسانی که به دنبال طراحی احساسی و متفاوت هستند، گزینه‌ای جذاب به‌شمار می‌رود.
- برش تریلیون یا مثلثی (Trillion Cut)
با سه ضلع و زوایای تیز، برشی مدرن و جسورانه است. بیشتر در طراحی‌های خاص و سفارشی یا برای سنگ‌های جانبی در کنار برلیان اصلی استفاده می‌شود.
بیشتر بخوانید: سنگ طلا و روش های تشخیص آن
نتیجه‌گیری؛ درخشش پنهان در دل سنگ!
پرسش «برلیان چیست» شاید ساده به نظر برسد، اما پاسخ آن دنیایی از اطلاعات را در خود دارد. شناخت انواع برلیان، تفاوت آن با الماس، و آشنایی با ویژگی‌های ساختاری، به شما کمک می‌کند تا هنگام خرید یا نگهداری از این گوهر درخشان، تصمیم دقیق‌تری بگیرید. همچنین، شما می‌توانید برای دیدن مدل‌های شیک و جذاب طلا و زیورآلات به طلاجات سر بزنید. این برند با طراحی‌هایی ظریف و متناسب با هر سلیقه، کالکشنی خاص از زیورآلات طلا را ارائه می‌دهد. امکان خرید اقساطی و مشاوره تخصصی پیش از خرید نیز از جمله خدمات طلاجات است.
