بررسی اعداد حک شده روی طلا و جواهرات

اعداد حک شده روی طلا در واقع شناسنامه معتبر یا همان «اَنگ» طلا هستند. این نشانه‌ها از قرن سیزدهم میلادی در انگلستان رواج یافتند، زمانی که قانون اجازه نمی‌داد طلایی بدون مهر کیفیت فروخته شود. از آن زمان، این اعداد به یک زبان جهانی بین سازنده و خریدار تبدیل شدند.

کدهای حکاکی‌شده اطلاعات مهمی مثل عیار طلا و درصد خلوص، رنگ، محل ساخت و روش تولید را نشان می‌دهند. اما باید دانست که این اعداد همیشه تضمین‌کننده اصالت نیستند، چون امکان جعل آن‌ها وجود دارد و بررسی نهایی تنها با نظر متخصص انجام می‌شود. در این مطلب با معنی اعداد حک شده روی طلا، روش خواندن آن‌ها و تفاوت کدهای طلا با نقره و پلاتین آشنا می‌شوید.

رمزگشایی عیار طلا (مهم‌ ترین عدد)

عیار طلا مهم‌ترین بخشی است که در میان اعداد حک شده روی طلا دیده می‌شود. این عدد نشان می‌دهد چه مقدار از قطعه واقعاً طلاست و چه بخشی از آن از فلزات دیگر تشکیل شده است. در واقع، عیار طلا درصد خلوص طلای به‌کاررفته در جواهرات را مشخص می‌کند و اصلی‌ترین معیار ارزش‌گذاری است.

سیستم عیار بر اساس Karat یا K/kt

یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای نشان‌دادن عیار، استفاده از عبارت K یا kt است که مخفف Karat هستند. در این روش، خلوص طلا از ۲۴ قسمت اندازه‌گیری می‌شود:

• طلای ۲۴ عیار (24K): خالص‌ترین نوع طلا با حدود ۹۹.۹٪ طلا. این طلا به دلیل نرمی زیاد بیشتر برای سرمایه‌گذاری یا شمش استفاده می‌شود تا زیورآلات روزمره.
• طلای ۱۸ عیار (18K): پرکاربردترین نوع در ایران با ۷۵٪ طلا و ۲۵٪ فلزات دیگر مانند نقره یا مس. این ترکیب مناسب بین خلوص، زیبایی و استحکام باعث شده رایج‌ترین انتخاب برای ساخت جواهرات باشد.
• طلای ۱۴ عیار (14K): در بازارهای اروپا و آمریکا بسیار محبوب است. حدود ۵۸٪ آن طلا است و باقی از فلزات دیگر تشکیل می‌شود. مقاومت بالاتری نسبت به ۱۸ عیار دارد اما در ایران زیاد رایج نیست.
• طلای ۱۰ عیار (10K): کمترین حد است و همچنان طلا شناخته می‌شود. با حدود ۴۱٪ طلا و ۵۹٪ فلزات دیگر، دوام بالایی دارد اما در ایران به‌طور رسمی تولید نمی‌شود.

نکته مهم این است که طبق قوانین داخلی، فروش طلا با عیار کمتر از ۱۸K در ایران ممنوع است، مگر آنکه قطعه وارداتی باشد. بنابراین اگر در بازار داخلی به کدهایی مثل ۱۰K یا ۱۴K برخوردید، احتمالاً با نمونه خارجی طرف هستید و باید بیشتر دقت کنید.

سیستم عیار بر اساس اعداد سه‌رقمی (سیستم هزاره‌ای)

روش دیگر برای نمایش عیار در اعداد حک شده روی طلا، استفاده از سیستم هزاره‌ای است. در این روش، به جای حروف K، یک عدد سه‌رقمی روی قطعه حک می‌شود که درصد خلوص طلای موجود در آن را نشان می‌دهد.

برای مثال، عدد ۷۵۰ به معنای طلای ۱۸ عیار با خلوص ۷۵٪ است. یا وقتی روی یک انگشتر عدد ۹۹۹ حک شده باشد، یعنی با طلای ۲۴ عیار و تقریباً خالص‌ترین شکل طلا سروکار داریم. جدول زیر مقایسه‌ی کدهای سه‌رقمی و معادل عیار طلا را نشان می‌دهد:

این سیستم در اروپا و بسیاری از کشورهای آسیایی رایج‌تر است و مخصوصا برای سرمایه‌گذاران یا کسانی که دنبال خرید مطمئن هستند، شفافیت بیشتری ایجاد می‌کند. دانستن این اعداد به خریدار کمک می‌کند تا بدون نیاز به پرسش‌های مکرر از فروشنده، به‌سرعت عیار واقعی طلا را تشخیص دهد.

بیشتر بخوانید : سنگ طلا چیست روش های تشخیص آن کدام است ؟

کد سازنده طلا، محل ساخت و رنگ طلا

اعداد حک شده روی طلا فقط به عیار محدود نمی‌شوند. بخشی از این علائم برای معرفی سازنده، محل تولید و حتی رنگ آلیاژ به کار می‌روند. این کدها به خریدار کمک می‌کنند اطلاعات دقیق‌تری درباره منشأ و ویژگی‌های قطعه داشته باشد. در ادامه با انواع این کدها آشنا می‌شویم:

تعیین محل ساخت و کارگاه سازنده

علاوه بر اعداد حک شده روی طلا که عیار و خلوص را نشان می‌دهند، گاهی کدی شامل یک حرف و چند عدد هم روی قطعه دیده می‌شود. این بخش از کد به محل ساخت و کارگاه سازنده مربوط است. در ایران معمولاً از حرف اول نام شهر استفاده می‌شود و بعد از آن شماره واحد تولیدی درج می‌شود.

• T برای تهران
• E برای اصفهان
• M برای مشهد

برای نمونه، کدی مانند T488 نشان می‌دهد که این قطعه در تهران و توسط کارگاهی با شماره ۴۸۸ ساخته شده است. این همان کد سازنده طلا است که به خریدار کمک می‌کند منبع تولید و محل ساخت قطعه را به‌درستی تشخیص دهد.

کدهای مشخص‌کننده رنگ طلا

در برخی مصنوعات، به‌خصوص آن‌هایی که مطابق استانداردهای بین‌المللی ساخته می‌شوند، حروفی کنار کد عیار دیده می‌شود که رنگ طلا را مشخص می‌کند. این نشانه‌ها همیشه وجود ندارند، اما اگر باشند به راحتی می‌توانند رنگ آلیاژ را نشان دهند:

• W = طلای سفید (White)
• Y = طلای زرد (Yellow)
• P = طلای صورتی (Pink)

به‌طور مثال، اگر روی یک انگشتر کد 18K Y حک شده باشد، یعنی قطعه از طلای ۱۸ عیار با رنگ زرد ساخته شده است.

تشخیص روکش طلا و طلای تقلبی از روی کد

همه اعداد و حروف حک شده روی طلا نشان‌دهنده خلوص واقعی نیستند. برخی از این کدها مشخص می‌کنند که قطعه از جنس طلا نیست و تنها سطح آن با لایه‌ای از طلا پوشانده شده است. شناخت این علائم یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای تشخیص طلای اصل از تقلبی است. این علائم عبارتند از:

• GP یا Gold-Plated: نشان‌دهنده روکش طلا است. این کد یعنی لایه‌ای بسیار نازک از طلا روی فلزی مثل برنج، مس یا نقره کشیده شده است.
• GEP یا Gold Electroplated: بیانگر آبکاری طلا با روش الکتریکی است.
• HGE یا Heavy Gold Electroplate: نشان می‌دهد که قطعه با روکش طلا، اما با ضخامت بیشتر نسبت به آبکاری معمولی ساخته شده است.
• RG یا Rolled Gold Plate: به معنای ورق طلای نوردشده است که دوام بیشتری دارد، اما باز هم طلای خالص به شمار نمی‌آید.
• XPC یا XP: نشانه‌ای از پوشش طلا با حداقل ضخامت حدود ۷ میکرون است.
• SG یا Silver Gold: یعنی قطعه پایه از نقره ساخته شده و سپس با طلا روکش شده است.

با توجه به این کدها، خریدار می‌تواند در همان لحظه‌ی خرید متوجه شود که آیا با طلای اصل طرف است یا با فلزی که فقط ظاهری شبیه به طلا دارد.

تفاوت اعداد حک شده روی طلا، نقره و پلاتین

اعداد حک شده روی طلا همیشه به‌راحتی از نقره یا پلاتین قابل تشخیص نیستند. چون این فلزات هم با حروف حک شده روی طلا شباهت دارند و همین موضوع گاهی باعث سردرگمی خریدار می‌شود. در ادامه تفاوت این کدها را بررسی می‌کنیم تا بتوانید به‌سادگی بین آن‌ها تمایز قائل شوید:

1. نقره:

برای نقره معمولاً کدهای سه‌رقمی مانند 925 (نقره استرلینگ)، 800 یا 999 به‌کار می‌رود. بسیاری افراد به اشتباه تصور می‌کنند کد ۹۲۵ مربوط به طلای سفید است، در حالی که این کد تنها برای نقره به کار می‌رود.

2. پلاتین:

کدهای نقره و پلاتین هم مثل طلا روی بدنه حک می‌شوند. پلاتین رایج‌ترین کدهایش 950، 900 و 850 است. برای مثال، انگشتری با کد ۹۵۰ یعنی ۹۵ درصد از فلز آن پلاتین است.

3. اهمیت دقت در خواندن کدها:

شباهت این کدها می‌تواند زمینه سوءاستفاده را فراهم کند. به‌طور نمونه، ممکن است یک فروشنده غیر معتبر نقره ۹۲۵ را به جای طلای سفید جا بزند. یا طلایی با کد ۷۵۰ (۱۸ عیار) با فلز دیگری اشتباه گرفته شود. بنابراین هنگام بررسی، علاوه بر اعداد باید به جنس کلی قطعه، وزن و حتی رنگ آن توجه کرد و در صورت شک، از طلافروش یا آزمایشگاه تخصصی کمک گرفت.

بیشتر بخوانید : علت سیاه شدن طلا و روش های درخشندگی آن کدام است ؟

بیشتر بخوانید :

نکات کاربردی برای تشخیص اصالت و محل حکاکی

اعداد و حروف حک شده روی طلا همیشه در جایی کوچک و نسبتاً پنهان قرار دارند. شناخت این محل‌ها و روش‌های بررسی به خریدار کمک می‌کند سریع‌تر اصالت قطعه را ارزیابی کند و جلوی خرید طلای تقلبی را بگیرد. پس هنگام خرید طلا به نکات زیر توجه کنید:

1. محل حکاکی: کدها معمولاً در بخش داخلی حلقه‌های انگشتر یا روی قفل گردنبند و گوشواره حک می‌شوند. در دستبندها هم می‌توان آن‌ها را نزدیک قفل یا قسمت داخلی پیدا کرد.
2. چگونه کدها را بخوانیم: استفاده از ذره‌بین یا لوپ جواهرسازی بهترین راه است. اگر باز هم خواندن دشوار بود، مشورت با یک طلافروش معتبر توصیه می‌شود.
3. اصالت‌سنجی نهایی: وجود کد کافی نیست. مطمئن‌ترین روش‌ها برای بررسی عیار واقعی، تست اسید نیتریک یا استفاده از دستگاه XRF است که در طلافروشی‌های معتبر موجود است.
4. عدم وجود کد: گاهی به دلیل قدیمی بودن یا سایش مداوم، حکاکی از بین می‌رود. در برخی موارد هم جواهرات دست‌ساز فاقد کد هستند. با این حال خرید و فروش طلا بدون کد شناسایی در ایران غیرقانونی است.
5. اهمیت فاکتور: حتی اگر کد طلا وجود داشته باشد، فاکتور فروش معتبر سند اصلی خرید شماست. بدون فاکتور، امکان پیگیری قانونی یا اثبات اصالت طلا بسیار دشوار خواهد بود.

جمع‌بندی

اعداد حک شده یا کد طلا خیلی بیشتر از چند رقم کوچک هستند. این نشانه‌ها مانند شناسنامه عمل می‌کنند و اطلاعاتی درباره عیار طلا، رنگ، محل ساخت و حتی روش تولید در اختیار خریدار قرار می‌دهند. آشنایی با این کدها باعث می‌شود در زمان خرید یا فروش، با اطمینان بیشتری تصمیم بگیرید و از خطر خرید طلای تقلبی یا روکش‌دار دور بمانید.

برای سرمایه‌گذاری مطمئن، بهترین انتخاب طلای آب‌شده با عیار مشخص است که بدون پوشش‌های فریبنده ساخته می‌شود. در خرید جواهرات هم توصیه می‌شود همیشه به طلافروشان معتبر مراجعه کنید و علاوه بر بررسی کدها، روی داشتن فاکتور رسمی تاکید داشته باشید. به این ترتیب، ارزش دارایی خود را حفظ می‌کنید و با خیال آسوده از اصالت طلا مطمئن می‌شوید.