وقتی یک قطعه طلا را در دست می‌گیرید، ممکن است در نگاه اول به ظاهر و درخشش آن توجه کنید. اما اگر کمی دقیق‌تر نگاه کنید، عدد یا حروفی ریز روی قفل دستبند، پشت انگشتر یا کناره‌ی گردنبند حک شده‌اند. این علائم کوچک، در واقع بخشی از زبان تخصصی صنعت طلا و جواهرات هستند؛ زبانی که اگر آن را بفهمید، می‌توانید در خرید طلا آگاهانه‌تر تصمیم بگیرید. در این مطلب به‌صورت دقیق، توضیح می‌دهیم که کدهای روی طلا چه معنایی دارند. همچنین، به شما توضیح می‌دهیم که با کمک کد حک شده روی جواهرات، چگونه به اصالت، عیار، رنگ و محل ساخت طلا پی ببرید.
چرا کدهای روی طلا اهمیت دارند؟
شما باید بدانید که کدهای روی طلا جنبه تزیینی ندارند. آن‌ها راهی برای تشخیص اصل بودن طلا، تعیین عیار، شناسایی کارخانه سازنده و حتی اطلاع از روش ساخت هستند. در واقع این کدها مانند شناسنامه‌ی طلا عمل می‌کنند و وجودشان می‌تواند تا حد زیادی از تقلب در بازار طلا جلوگیری کند. بسیاری از کشورها، از جمله ایران، برای جلوگیری از جعل و عرضه طلای وارداتی به‌جای طلای داخلی، طلاسازان را ملزم کرده‌اند که از کدهای شناسایی طلا استفاده کنند.
کدهای حک شده روی جواهرات چه اطلاعاتی می‌دهند؟
روی قطعات طلا معمولاً ترکیبی از عدد و حروف حک میشود. این ترکیب می‌تواند شامل اطلاعات زیر باشد:
- عیار طلا (مثلاً 18K یا 750)
- رنگ طلا
- شهر یا کارخانه تولیدکننده
- نوع ساخت طلا
این کدهای حک شده روی طلا گاهی بسیار کوچک هستند و تنها با ذره‌بین دیده میشوند، اما اطلاعات مهمی در دل خود دارند. در ادامه تمام موارد را به صورت واضح توضیح می‌دهیم.
کدهای عیار طلا؛ شاخص خلوص فلز گران‌بها
در بررسی کدهای روی طلا، مهم‌ترین و پایه‌ای‌ترین بخش، کد مربوط به عیار طلاست. عیار طلا نشان می‌دهد چند درصد از آلیاژ مورد نظر، طلای خالص است. آلیاژ به ترکیبی از طلا و فلزات دیگر گفته میشود که برای افزایش استحکام و تغییر رنگ طلا به کار می‌روند. رایج‌ترین نوع نمایش عیار طلا، استفاده از حرف K (مخفف Karat) در کنار یک عدد است. زمانی که روی یک قطعه طلا با عددی مثل 18K یا 22K مواجه می‌شوید، منظور از این کد، میزان خلوص طلا در آن قطعه است. هرچه عدد بزرگ‌تر باشد، درصد طلای خالص در آلیاژ بیشتر است. در ادامه، چند نمونه از رایج‌ترین کدهای عیار طلا را به همراه معنی آن‌ها می‌بینید:
- منظور از کد ۲۴K، طلای کاملاً خالص است؛ یعنی ۹۹.۹٪ از آن طلاست.
- منظور از کد ۲۲K، طلایی با خلوص ۹۱.۶٪ است که مقداری فلز دیگر در ترکیب آن به کار رفته است.
- منظور از کد ۱۸K، طلایی با ۷۵٪ خلوص است. این نوع، رایج‌ترین عیار در بازار ایران است.
- منظور از کد ۱۴K، طلایی با خلوص ۵۸.۵٪ است که در برخی کشورها کاربرد بیشتری دارد.
در بسیاری از کشورهای اروپایی، به‌جای حرف K، از کد سه‌رقمی استفاده میشود. مثلاً کد 750 به معنای طلای ۱۸ عیار و کد 916 به معنای طلای ۲۲ عیار است. این نوع کدگذاری که به‌عنوان کدهای استاندارد طلا شناخته میشود، نه تنها برای تولیدکنندگان، بلکه برای خریداران نیز اهمیت زیادی دارد. به‌ویژه شناخت کد عیار ۱۸ و ۲۲ طلا به شما کمک می‌کند طلای اصل را راحت‌تر تشخیص دهید.
کدهای رنگ طلا؛ از زرد تا رزگلد
یکی از نکاتی که در بسیاری از کدهای روی طلا دیده میشود، حروفی هستند که رنگ طلا را مشخص می‌کنند. رنگ طلا به آلیاژهایی که در ترکیب آن استفاده شده مربوط است:
- Y برای طلای زرد (Yellow)
- W برای طلای سفید (White)
- P برای طلای صورتی یا رزگلد (Pink)
به‌عنوان مثال، روی انگشتری که کد Y750 حک شده باشد، یعنی این انگشتر از طلای زرد ۱۸ عیار ساخته شده است. کدهای طلا و جواهرات با تعیین رنگ، به خریدار کمک می‌کنند تا انتخاب دقیق‌تری داشته باشد، مخصوصاً وقتی به دنبال هماهنگی با سایر زیورآلات است.
کدهای محل ساخت طلا؛ هر شهر یک حرف
در ایران، علاوه بر عیار و رنگ، روی مصنوعات طلا معمولاً کدی حک میشود که محل ساخت آن را نیز مشخص می‌کند. این کدها از یک حرف و یک یا چند عدد تشکیل میشوند. حرف نشاندهنده شهر و عدد، شماره واحد تولیدی است:
- T برای تهران
- M برای مشهد
- E برای اصفهان
مثلاً T215 یعنی این قطعه در تهران و توسط کارگاه شماره ۲۱۵ تولید شده است. این کد بخشی از کدهای شناسایی طلا محسوب میشود و به مشتری کمک می‌کند تا از ساخت داخلی و شناسنامه‌دار بودن طلا مطمئن شود.
کدهای طلا برای تشخیص عیار
فرض کنید قصد خرید یک انگشتر طلای ۱۸ عیار را دارید. اگر روی آن کد 750 حک شده باشد، یعنی ۷۵۰ قسمت از هزار قسمت آن طلاست. این یکی از روش‌هایی است که به کمک آن می‌توانید کد طلا برای تشخیص عیار را بررسی کنید. وقتی طلایی که خریداری می‌کنید فاقد کد باشد یا کدی نامفهوم روی آن باشد، باید نسبت به اصالت آن تردید داشته باشید.
کدهای مربوط به نوع ساخت طلا
کدهایی مانند GP، GF یا GE نشاندهنده نوع ساخت یا روش استفاده از طلا در آن قطعه هستند:
- کد GP:
مخفف Gold Plated است. یعنی روی فلز پایه‌ای مثل مس یا نقره، یک لایه‌ی بسیار نازک طلا (حدود ۰.۰۵٪) قرار گرفته است. این نوع طلاکاری بیشتر جنبه‌ی ظاهری دارد، کیفیت پایین‌تری دارد، به راحتی کدر میشود و ممکن است برای پوست‌های حساس مشکل ایجاد کند. - کد GF:
مخفف Gold Filled است. یعنی در این روش مقدار طلای استفاده شده بیشتر از GP است و حداقل ۵٪ وزن قطعه را طلا تشکیل می‌دهد. زیورآلات GF بادوام‌ترند، کمتر تغییر رنگ می‌دهند و برای پوست‌های حساس مناسب‌تر هستند. - کد GE:
مخفف Gold Electroplated است. یعنی طلا با روش الکتریکی (الکترولیز) روی سطح فلز پایه آبکاری شده است. این روش نیز نوعی روکش طلاست، اما با فرآیند فنی‌تر نسبت به GP انجام میشود.
کد طلا برای شناسایی اصل بودن
کدهای طلا و معیارهای آن به شما این امکان را می‌دهند که پیش از خرید، تا حد زیادی به اصالت طلا پی ببرید. البته این کدها به تنهایی کافی نیستند. بعضی از قطعات تقلبی ممکن است کد جعلی داشته باشند. در نتیجه بهتر است:
- طلا را از فروشگاه‌های معتبر بخرید.
- همیشه فاکتور معتبر دریافت کنید.
- در صورت تردید، با کارشناس طلا مشورت کنید.
کدهای حک شده در شمش طلا؛ جزئیاتی برای اعتماد کامل
روی شمش‌های طلا، اطلاعات حک شده کامل‌تر است. این کدها معمولاً شامل موارد زیر هستند:
- نام و آرم کارخانه سازنده
- وزن دقیق شمش (مثلاً 100g)
- عیار (معمولاً 999.9)
- کد شناسایی یکتا
همچنین ممکن است واژه‌هایی مانند Assay office bar به‌معنای «شمش انگ‌خورده» یا Assay master به‌معنای «عیارشناس رسمی» روی آن درج شده باشد. این کد حک شده روی شمش طلا از سوی آزمایشگاه‌های ری‌گیری صادر میشود که زیر نظر اتحادیه صنف طلا فعالیت می‌کنند. این موضوع باعث میشود خریداران با اطمینان بیشتری به اصل بودن شمش طلا اعتماد کنند.
کد طلای 24 عیار؛ طلای خالص
طلای 24 عیار معادل 999 یا 999.9، خالص‌ترین نوع طلاست و معمولاً در ساخت شمش، سکه و بعضی زیورآلات خاص استفاده میشود. این نوع طلا بسیار نرم است و برای استفاده روزمره مناسب نیست. اما وقتی روی قطعه‌ای از طلا این عدد حک شده باشد، یعنی با طلای خالص طرف هستید. کد طلای 24 عیار یکی از واضح‌ترین نشانه‌های خلوص کامل طلاست.
معیارهای انتخاب طلا بر اساس کدهای حک شده
هنگام خرید طلا یا جواهرات، توجه به کدهای معتبر طلا و تطبیق آن‌ها با اطلاعات فروشنده ضروری است. بررسی کد استاندارد طلا و جواهرات روی قطعه‌ی مدنظر، می‌تواند مانع از خرید طلای تقلبی شود. هر چقدر اطلاعات درج شده روی طلا دقیق‌تر و خواناتر باشد، احتمال اصل بودن آن بیشتر است. شناخت درست از کدهای حک شده روی طلا، دانشی ضروری برای هر خریدار محسوب میشود.
اگر طلا کد نداشته باشد چه باید کرد؟
نبود کد روی طلا لزوماً به معنای تقلبی بودن آن نیست. گاهی ممکن است کد در اثر استفاده‌ی طولانی‌مدت پاک شده باشد یا اصلاً از ابتدا به دلایلی روی قطعه حک نشده باشد. در چنین مواردی برای اطمینان از اصل بودن طلا، بهتر است آن را نزد یک کارشناس معتبر ببرید. کارشناسان با استفاده از روش‌هایی مانند سنگ محک یا اسید نیتریک میتوانند عیار تقریبی طلا را تعیین کنند. اگر نیاز به بررسی دقیق‌تر باشد، طلا را می‌توان به آزمایشگاه ری‌گیری سپرد؛ جایی که عیار واقعی طلا به‌طور رسمی و با تجهیزات دقیق سنجیده و ثبت میشود.
از کجا طلای اصل تهیه کنیم؟
با توجه به مطالبی که گفته شد، پیدا کردن یک فروشگاه معتبر برای خرید طلا یک گزینه واجب است. فروشگاه آنلاین طلاجات در زمینه خرید طلا و شمش فعالیت می‌کند و اصالت محصولاتش را با کدهای معتبر و استاندارد تضمین می‌کند. تمام طلاهای موجود در این فروشگاه عیار قانونی دارند و شمش‌ها دارای کد شناسایی رسمی هستند. برای خریدی مطمئن و راحت به سایت طلاجات سر بزنید و از کالکشن جذاب و متنوع آن دیدن کنید.
کلام آخر؛ کدهای طلا را بشناسیم، مطمئن‌تر بخریم
شناخت کدهای طلا و جواهرات به شما این امکان را می‌دهد که با آگاهی بیشتری خرید کنید، تقلبی‌ها را تشخیص دهید و ارزش واقعی طلا را بهتر درک کنید. کدهای عیار طلا، کدهای حک شده روی جواهرات و کدهای معتبر طلا در شمش‌ها، همگی نقش اساسی در تعیین اصالت و کیفیت دارند.
