طلا از گذشته تاکنون به عنوان یکی از ارزشمندترین فلزات در جهان شناخته می‌شود و افراد به منظور حفاظت از دارایی‌ها و سرمایه خود آن را به عنوان قطعه‌ای لوکس و ارزشمند خریداری می‌کنند. با این حال یکی از مواردی که ذهن را به خود مشغول می‌کند این است که چطور می‌توان عیار طلا را مشخص کرد و از درصد خلوص واقعی آن مطلع شد. اگر شما هم در مورد این مسئله کنجکاو هستید و می‌خواهید بدانید بررسی طلا از نظر عیار و درصد خلوص چطور انجام می‌شود، مطالعه این مطلب را از دست ندهید تا در انتها شما را با یکی از معتبرترین مجموعه‌های فروش طلا در کشور هم آشنا کنیم.
منظور از عیار طلا چیست؟
عیار نوعی سیستم عددی است که برای مشخص کردن میزان خلوص طلا مورد استفاده قرار می‌گیرد و فرمول آن به صورت « ×۱۰۰» نوشته می‌شود، در حقیقت عدد به دست آمده از این فرمول همان خلوص طلا است. اما چرا بررسی طلا و مشخص کردن عیار آن تا این اندازه اهمیت دارد؟ باید بدانید که به منظور استخکام طلا فلزات دیگری را به آن اضافه می‌کنند که به نوبه‌ی خود می‌توانند ناخالصی‌هایی را ایجاد کنند؛ به همین جهت اطلاع از این میزان خلوص حائز اهمیت است.
انواع عیار طلا
از انواع رایج عیار طلا می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- عیار ۲۴: خالص‌ترین نوع طلا در بازار با خلوص بیشتر از ۹۹ درصد به شمار می‌رود که عمدتا از آن در ساخت شمش طلا استفاده می‌کنند.
- عیار ۱۸: محبوب‌ترین عیار طلا در ایران که با عدد ۷۵۰ نشان داده می‌شود و استحکام مناسبی دارد.
- عیار ۱۴: همان‌طور که مشخص است این عیار خلوص بسیار پایینی دارد و عمدتا در ساخت جواهرات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- عیار کمتر از ۱۴: انواع طلا با عیار ۱۲ و ۱۰ هم در بازار موجود هستند که کمترین میزان خلوص و در عین حال بیشترین میزان استحکام را به خود اختصاص داده‌اند.
استفاده از ابزارهای خانگی و حرفه‌ای برای عیارسنجی
با وجود اینکه استفاده از ابزار عیارسنجی و مشخص کردن میزان عیار طلا در نگاه اول دشوار و پیچیده به نظر می‌رسد، اما روش‌های خانگی و تخصصی وجود دارند که به کمک آن‌ها می‌توان عیار طلا را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و بادقت به نسبت بالایی مشخص کرد. تعدادی از این روش‌ها به شرح زیر هستند:
مطالعه نوشته‌های روی طلا
یکی از ساده‌ترین راهکارهای موجود بررسی طلا و مطالعه نوشته‌هایی است که توسط طلاسازان روی آن‌ها درج می‌شود. عمده‌ی این اطلاعات در کنار حرف K درج می‌شوند. برای مثال در صورتی که عدد ۹۹۹ را روی طلای خود مشاهده کردید به معنی ۲۴ بودن عیار آن است؛ در غیراینصورت مشاهده‌ی اعداد ۷۵۰ و ۵۸۵ به ترتیب نشان می‌دهند که عیار طلای شما ۱۸ و ۱۴ است.
استفاده از سنگ محک
شاید استفاده از سنگ محک در دنیای امروز روشی قدیمی محسوب شود که صرفا توسط برخی خرده‌فروشی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، با این حال کاملا موثر است. این سنگ سیاه از جنس سیلیسیم و کوارتز و در برابر خورندگی اسید مقاوم است. البته در نظر داشته باشید که این روش صرفا برای تشخیص اصل بودن لایه نازک روی جواهر مناسب است و با کشیده شدن طلا روی آن مشخص می‌شود.
پس از آن با ریختن تیزآب سلطلانی یا اسید نیتریک روی طلا واکنش را بررسی و از رنگ تیزآب در مورد عیار طلا تصمیم‌گیری می‌کنند. نتایج حاصل از این آزمایش در جدول زیر درج شده است:
| رنگ | عیار طلا |
| تیزآب زرد رنگ | عیار ۱۰ |
| تیزآب سبز رنگ | عیار ۱۴ |
| تیزآب قرمز رنگ | عیار ۱۸ |
| تیزآب آبی رنگ | عیار ۲۲ |
دستگاه اسپکتروفتومتر از مهم‌ترین ابزار عیارسنجی
دستگاه اسپکتروفتومتر معمولا به منظور تحلیل عیار طلا و سایر فلزات با دقت و قابلیت تنظیم بالا کاربرد دارد. این دستگاه که به ناپ طیف‌سنج نوری هم شناخته می‌شود، شدت نور را به صورت تابعی از طول موج اندازه‌گیری و به این شکل عیار قطعه را مشخص می‌کند. در طیف‌سنج نوری تابش الکترومغناطیسی در ناحیه مرئی و ماورابنفش جذب طلا می‌شود و با توجه به شدت جذب، مقدار طلا را تعیین می‌کنند.
استفاده از دستگاه XRF
به کمک دستگاه XRF می‌توان عیار طلا را در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با محاسبه تمامی فلزهای موجود در آلیاژ محاسبه کرد. برای این منظور کافی است طلای خود را در مخزن دستگاه قرار دهید تا اشعه ایکس را روی آن بتاباند و اشعه‌های فلورسانس با انرژی و طول موج خاص ایجاد کند. در نهایت این اشعه‌ها توسط دستگاه جمع‌آوری می‌شوند و به کمک آن‌ها می‌توان عناصر موجود و غلظت آن‌ها را در نمونه مشخص کرد.
تعیین عیار طلا با کوپلاسیون
به منظور مشخص کردن عیار طلا به این روش به حدود ۰.۱ گرم طلا وزن شده با ترازوی آنالیتیک و مقادیری نقره خالص (نسبت ۳ به ۱) نیاز دارید. در صورتی که طلای شما مس ندارد باید حدود ۵۰ میلی‌گرم مس به آن اضافه کرد و ترکیب را در ورقه سرب خالص پیچید.
این گلوله سربی درون کوره‌ای با دمای ۱۰۵۰ درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد و پس از خارج شدن به مدت ۹۰ دقیقه در اسید می‌جوشد. در نهایت طلا وزن شده و اختلاف وزن نهایی آن با نمونه اولیه عیار را مشخص می‌کند.
عیارسنجی با روش ریگیری
معمولا بهترین روش بررسی طلا و مشخص کردن عیار آن در آزمایشگاه ریگیری طلا است که در آن مقداری از نمونه را خرد و تا حد ۸۰ مش پودر می‌کنند. پس از آن نمونه پودر شده ذوب می‌شود و در مرحله کوپلاسیون نقره و طلا را با استفاده از کوپل از سرب جدا می‌کنند. در گام بعدی که اسیدکاری نامیده می‌شود، نقره را در اسید نیتریک حل می‌کنند و طلا خالص می‌شود تا بتوانند وزن آن را با ترازوهای الکترونیکی به دست آورند و عیار آن را در مقایسه با نمونه اولیه مشخص کنند.
استفاده از کلید شاخص
کلید شاخص یا شاهد هم از دیگر ابزار عیارسنجی به شمار می‌رود. برای این منظور طلا و کلید شاخص را روی سنگ محک می‌کشند و برمبنای خطوط به جا مانده از هریک از آن‌ها و مقایسه آن‌ها با یکدیگر تلاش می‌کنند عیار طلا را مشخص کنند.
آیا طلای سفید و رزگلد هم عیار دارند؟
هر مدل طلای موجود در بازار اعم از سفید، صورتی و رزگلد هم عیار دارند و سنجش عیار آن‌ها مشابه با طلای زرد صورت می‌گیرد. جالب است بدانید که طلای سفید بر اثر نوعی دستکاری شیمیایی بر لایه بیرونی قطعه ایجاد می‌شود. به این صورت که طلاساز از لایه نازک رادیوم برای سفید کردن لایه بیرونی استفاده می‌کند که با گذر زمان از بین می‌رود و طلا زرد می‌شود. البته این مسئله در مورد طلای صورتی و رزگلد هم وجود دارد؛ با این حساب می‌توان نتیجه گرفت که رنگ طلا ارتباطی با عیار آن ندارد.
کدام عیار طلا برای خرید مناسب‌تر است؟
باید بدانید که پاسخ این سوال با توجه به شرایط شما و هدفتان از سرمایه‌گذاری متفاوت است. برای اشخاصی که با هدف سرمایه‌گذاری به سراغ خرید طلا می‌روند، انتخاب قطعاتی با عیار بیشتر مناسب‌تر است، چرا که قیمت بیشتری در مقایسه با مواردی با عیار پایین‌تر دارند و در دراز مدت ارزش و سود بیشتری را برای خریداران به ارمغان می‌آورند.
در مقابل اگر هدف شما از خرید طلا استفاده از آن به صورت روزمره است؛ بهتر است مواردی با عیار پایین‌تر مثل ۱۸ عیار را انتخاب کنید. همان‌طور که ملاحظه کردید هرچقدر عیار طلا پایین‌تر باشد، استحکام و مقاومت بالاتری دارد و می‌توان با خیال راحت، به صورت روزمره و در مکان‌های مختلف از آن استقاده کرد.
فلزات ترکیبی با طلا
اگر کنجکاو هستید بدانید که کدام فلزات با طلا ترکیب می‌شوند باید بگوییم که گزینه‌های ارزشمندی همچون پلاتین، نقره، نیکل، مس، کبالت، روی، تیتانیوم و پالادیوم معمولا برای ترکیب با طلا مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما رایج‌ترین گزینه مورد استفاده مس است. مس در مقایسه با دیگر گزینه‌ها قیمت پایین‌تری دارد و به میزان فراوانی هم در طبیعت یافت می‌شود، علاوه‌براین می‌تواند برای تغییر رنگ طلا به قرمز مورد استفاده قرار بگیرد.
نیکل هم فلزی سفید و ارزان‌قیمت است که عمدتا در ساخت طلای سفید مورد استفاده قرار می‌گیرد، با این حال حساسیت‌زا است و بعضی از طلاسازان از ترکیب فلزات دیگر مثل پلاتین و تیتانیوم برای سفید کردن طلا استفاده می‌کنند. ترکیب تیتانیوم با طلا آلیاژی فوق‌العادده سخت می‌سازد که وزن پایینی دارد و در دندان‌پزشکی و پزشکی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حقیقت سختی تیتانیوم به اندازه‌ای است که انگشترهای ساخته شده با آن را به سختی می‌توان سایز کرد.
سخن پایانی
همان‌طور که ملاحظه کردید روش‌های متعددی برای بررسی عیار طلا وجود دارد؛ با این حال همواره خرید از مجموعه‌ای معتبر این اطمینان را به شما می‌دهد که گزینه‌ی دلخواهتان را خریداری کرده‌اید و نیازی نیست نگرانی در مورد اصل نبودن قطعات یا پایین بودن عیار آن‌ها داشته باشید. مجموعه طلاجات یکی از معتبرترین فروشگاه‌های طلا و جواهرات در سطح کشور است که با ارائه‌ی مدل‌های متنوع تلاش می‌کند رضایت مشتریان را با انواع بودجه و سلیقه‌های مختلف به دست آورد و به هموطنان عزیز در خریداری مدل‌های دلخواهشان در کوتاه‌ترین زمان ممکن کمک کند.